Jesienne zniechęcenie? Nic Ci się nie chce? Mark Twain ma Ci coś do powiedzenia!

35 cytatów pobudzających do działania i dających do myślenia od mistrza ciętej riposty.

Łapie Cię jesienne zniechęcenie? Świat w szarościach skłania Cię do rozmyślań? A może (przecież ostatecznie jesień da się lubić) krople na szybie zupełnie Cię nie obchodzą i po prostu masz ochotę posłuchać kogoś inteligentnego?

Jeśli choć na jedno z tych pytań odpowiedziałeś twierdząco, to są spore szanse, że ten tekst Ci się spodoba.

Jeśli nie, to trudno… Zaryzykuj! ;)

 

Dlaczego warto posłuchać Marka Twaina?

Chińczycy, gdy chcą by wróg był nieszczęśliwy, życzą mu by żył w ciekawych czasach. Cóż, życie Marka Twaina było NIEZWYKLE CIEKAWE.

Czy wiecie, że Mark Twain…

• Nie skończył nawet podstawówki, był jednak człowiekiem mądrym i bardzo oczytanym.
• W dniu jego urodzin 30 listopada 1835 r. na niebie była widoczna kometa Halley’a. Na rok przed śmiercią Twain twierdził, że umrze, gdy kometa pojawi się ponownie. Uważano to za jego kolejny żart. Pisarz zmarł 21 kwietnia 1910 r. w wieku 74 lat na zawał serca. Dzień później na niebie widać było kometę Halley’a.
• Już jako 12 chłopiec, po śmierci ojca, musiał porzucić naukę w szkole i podjąć pracę w drukarni.
• Potem pracował na parostatkach Podczas jednej z wypraw po rzece był świadkiem wybuchu na pokładzie. Zginął wtedy jego brat, 19-letni Henry.
• Fascynowała go rzeka Missisipi, po której żeglował. Poświęcił jej wiele miejsca w swoich książkach. (Nazwa rzeki wywodzi się z języka indiańskiego plemienia, które zamieszkiwało te tereny: misi-ziibi czyli „Wspaniała rzeka”.)

 

 

• Mark Twain naprawdę nazywał się Samuel Langhorne Clemens.
• Przyszłemu pisarzowi udało się zdobyć licencję pilota parostatków. Podobno wtedy przylgnęło do niego przezwisko Mark Twain, czyli w żeglarskim slangu „zaznacz dwa” (chodzi o pomiary dna, sążnie głębokości).
• Według innej teorii pseudonim wziął się od napisu Mark Twain, który był wywieszany w saloonach i knajpach dzikiej Newady. Informował spragnionych whisky, że picie na kredyt ograniczone jest tylko do dwóch drinków.
• W czasie jego życia rozegrała się wojna secesyjna. Był po stronie konfederatów.
• Pracował jako górnik w kopalni srebra w Nevadzie.
• Był poszukiwaczem złota w Kalifornii.
• Ożenił się z miłości z Olivią Langdon, która była częściowo sparaliżowana. Miał z nią 4 dzieci, z których troje zmarło przed dwudziestym rokiem życia. Czwarte, córka Jane, zmarło na rok przed śmiercią ojca. Tragiczne, ale Twain pochował wszystkie swoje dzieci. Również żona odeszła przed nim.
• Był nie tylko pisarzem, ale i znanym dziennikarzem.

 

 

• Zarobił fortunę na pisaniu, po czym spektakularnie zbankrutował. Inwestował, ale bez powodzenia (nie był na przykład zainteresowany wspieraniem wynalazku telefonu).
• W beznadziejnej sytuacji finansowej rozpoczął objazdy po kraju z wykładami i spotkaniami z czytelnikami (w tamtych czasach było to rzadko praktykowane).
• Był niesłychanie popularny. Amerykanie lubili jego kąśliwy, ironiczny humor. Tournée po Stanach i Europie szybko zapełniło dziurę w budżecie Twaina i pozwoliło na spłatę długów.
• Miał romans z sekretarką, którą potem obsmarował w jednym ze swoich utworów. O żonie zaś pisał ciepło i z uczuciem w „Pamiętnikach Adama i Ewy”.
• Mark Twain był pacyfistą, zwolennikiem równouprawnienia, a utrata bliskich sprawiła, że mimo iż pochodził z wierzącej rodziny, blisko mu było do ateizmu – był deistą (wierzył, że świat stworzył bezosobowy byt, który nie miesza się w sprawy ludzi).

 

Stosunek Marka Twaina do religii ujawnił się też w napisanych w 1909 r. Listach z Ziemi będących wyrazem rozpaczy pisarza po śmierci żony i córek. Powieść składała się z 11 listów napisanych przez Szatana, w których biblijny Bóg jest przedstawiony jako istota negatywna i żądna krwi ludzkiej.*

 

• William Faulkner nazwał go „Ojcem amerykańskiej literatury” , a Ernest Hemingway powiedział, że „Cała literatura amerykańska wywodzi się z jednej książki – »Przygód Hucka Finna«”.
• Oprócz sztandarowych „Przygód Tomka Sawyera”, Mark Twain napisał jeszcze m.in. wesołego (ale pełnego aluzji dotyczących władzy i człowieka) „Jankesa na dworze króla Artura” oraz „Księcia i żebraka”. O swojej żegludze na parostatkach opowiedział w „Życiu na Missisipi”, żalu i wątpliwościach w „Listach z Ziemi”, o mężczyźnie, kobiecie i Bogu, z humorem, w „Pamiętnikach Adama i Ewy”.

 

Jego opowiadania przedstawiają świat, który zmiotła wojna secesyjna. (…) Kolejne fale emigracji przyspieszyły rozwój przemysłu, gwałtowną urbanizację miast i przekształcenie amerykańskiego stylu życia. Twain urodził się w czasach, kiedy parostatki były szczytem technologii. Odchodził w świecie przeobrażonym przez szybki rozwój transportu i komunikacji, epoce światła elektrycznego, radia, telefonu, fotografii oraz samochodu. Wychował się w świecie, gdzie niewolnictwo było uznawane za naturalny porządek społeczny, a na starość stał się zwolennikiem równouprawnienia kobiet.*

 

 

A teraz, po nieco długim wprowadzeniu, ale za to z odpowiednim nastawieniem… ;)

 

35 cytatów pobudzających do działania i dających do myślenia od mistrza ciętej riposty.

 

Za dwadzieścia lat bardziej będziesz żałował tego, czego nie zrobiłeś, niż tego, co zrobiłeś. Więc odwiąż liny, opuść bezpieczną przystań. Złap w żagle pomyślne wiatry. Podróżuj, śnij, odkrywaj.

 

Tomek stwierdził, że świat właściwie wcale nie jest taki zły. Sam o tym nie wiedząc, odkrył wielkie prawo działań ludzkich, a mianowicie: jeżeli chcemy obudzić w mężczyźnie lub chłopaku pragnienie jakiejś rzeczy, powinniśmy ją przedstawić jako trudną do zdobycia.

(Przygody Tomka Sawyera)

 

Hałas nie dowodzi niczego. Kura, która zniosła jajko, gdacze nieraz tak głośno, jak gdyby zniosła planetę.

(Following the Equator)

 

Cywilizacja to niekończący się ciąg potrzeb, których nie potrzebujemy.

(More Maxims of Mark, Johnson, 1927 r.)

 

Kłamstwo obiegnie dookoła połowę świata zanim prawda zdąży włożyć buty.

(Aforyzmy i sarkazmy)

 

Nie rozstawaj się ze swymi złudzeniami. Kiedy cię opuszczą, będziesz może nadal istniał, ale nie będziesz już żył.

(Król i osioł oraz inne opowiadania)

 

Trzymaj się z dala od ludzi, którzy próbują pomniejszać Twoje ambicje. Mali ludzie zawsze tak robią, a naprawdę wielcy sprawiają, że czujesz, że i Ty możesz być wielki.

 

Ludzie nie dlatego przestają się bawić, że się starzeją, lecz starzeją się, bo się przestają bawić.

 

 

Nie mam żadnych rasowych, kastowych czy religijnych uprzedzeń. Jedyne co mnie obchodzi, to czy dana jednostka jest istotą ludzką i to mi wystarczy. Gorsza już być nie może.

(Concerning the Jews)

 

Człowiek jest czymś w rodzaju British Museum ułomności i upośledzeń.

 

Bóg stworzył człowieka, ponieważ rozczarował się małpą. Z dalszych eksperymentów zrezygnował.

 

Zarozumiałością oraz bezczelnością człowieka jest mówienie, że zwierzęta są nieme, tylko dlatego że są nieme dla jego tępej percepcji.

(What Is Man? Podobno jeden z najlepszych esejów Twaina, dostępny na https://www.gutenberg.org/files/70/70-h/70-h.htm)

 

Żadne zwierzę nie popełnia okrucieństw – to wyłączna cecha tych, co posiadają zmysł moralny. Kiedy zwierzę zadaje ból, robi to nieświadomie, bez złych intencji, bez poczucia, że wyrządza zło, gdyż zło dla niego nie istnieje. Nie zadaje też bólu dla przyjemności – tylko człowiek to czyni.

(Autobiography of Mark Twain, Volume 1)

 

Zanim przyjechałem (do Niemiec), nie wiedziałem, po co istnieje wieczność. Teraz już wiem. By niektórym z nas dać szansę nauczenia się niemieckiego.

 

Sądzę, że tylko Bóg jest w stanie przeczytać niemiecką gazetę.

(Aforyzmy i sarkazmy)

 

 

Śmieciem są ludzie, którzy obrzucają błotem swoich przyjaciół i zabawę znajdują w ich zawstydzaniu.

(Przygody Hucka Finna)

 

Ludzie w ogóle nie myślą. Oni tylko myślą, że myślą.

(Corn-pone Opinions)

 

Ilekroć znajdziesz się po stronie większości zastanów się przez chwilę.

(Notebook, 1904)

 

Aby zerwać z nawykiem, wyrób w sobie inny, który go wymaże.

 

Życie byłoby nieskończenie szczęśliwsze, gdybyśmy mogli rozpocząć je w wieku lat osiemdziesięciu i stopniowo zbliżać się do osiemnastu.

 

Nie ma czasu – tak krótkie jest życie – na sprzeczki, przeprosiny, zawiść, wyjaśnienia. Jest tylko czas na kochanie, i to w tej chwili, że się tak wyrażę.

 

Przeżyłem wiele lat i miałem wiele problemów, z których większość nigdy się nie wydarzyła.

 

 

Jeżeli pamiętamy, że wszyscy jesteśmy pomyleni, to tajemnice znikają, a życie staje się zrozumiałe.

 

Starajmy się żyć tak, by – gdy przyjdzie nam umierać – żałował nas nawet właściciel zakładu pogrzebowego.

 

Człowiek z nowymi pomysłami jest wariatem, dopóki nie odniesie sukcesu.

 

Nigdy nie pozwoliłem mojej szkole stanąć na drodze mojej edukacji.

 

Bądźmy wdzięczni idiotom. Gdyby nie oni, reszta nigdy nie osiągnęłaby sukcesu.

 

Postępuj zawsze właściwie. Da to satysfakcję kilku ludziom, a resztę zadziwi.

(To the Young People’s Society, Greenpoint Presbyterian Church, Brooklyn, 1901 r.)

 

Daj każdemu dniu szansę stania się najpiękniejszym w całym twoim życiu.

 

 

Kiedy jesteś zły – policz do dziesięciu, ale kiedy jesteś wściekły – przeklinaj.

(Pudd’nhead Wilson’s Calendar)

 

Człowiek, który nie czyta dobrych książek, nie ma przewagi nad kimś, kto nie umie czytać.

(prawdopodobnie artykuł w The Chicago Heights Star, 1949 r.)

 

Człowiek powstał pod koniec tygodnia, gdy Bóg był zmęczony.

Notebook, 1903; Biography

 

Klasyka: książki, które ludzie chwalą, ale których nie czytają.

(w oryginale: Classic. A book which people praise and don’t read; Pudd’nhead Wilson’s New Calendar)

 

 

To moim zdaniem jedne z najciekawszych cytatów z twórczości Marka Twaina. Inteligentne, ironiczne, czasem kąśliwe i jakże trafne.

W tym miejscu możecie śmiało przestać czytać…

dalej bowiem będą głównie dziennikarsko-biblioteczne utyskiwania. :) Można je skrócić do jednego słowa: źródła!

Albo się rozpisać, co zaraz zrobię, bo sytuacja mnie nieco rozeźliła. ;)

Szukając materiałów buszowałam po polskich stronach i niestety, w większości przypadków do cytowanych wypowiedzi brakowało źródeł. Mało kto zawraca sobie głowę podawaniem informacji, gdzie Mark Twain wypowiedział czy napisał dane słowa. Zmora jakaś! Tak to sobie można pisać co się chce…

 

 

Sytuacją łagodzącą jest fakt, że Mark Twain stworzył naprawdę tony artykułów, dużo, wykładał, pisał listy, jego teksty były publikowane nawet w kalendarzach. Nawet biografowie mają czasem problemy z ustaleniem czy niektóre zdania są jego autorstwa!

W każdym razie, skoro większość zestawień z cytatami nie podaje źródeł, to pomyślałam, że nie będę nadgorliwa i uwzględnię też te wypowiedzi pisarza, co do których nie mam pełnych danych z jakiego utworu zostały zaczerpnięte.

Część jednak rozszyfrowałam. Bawiąc się w detektywa i szukając źródeł dowiedziałam się też, że często przypisywane Twainowi zdanie:

Są trzy rodzaje kłamstw: kłamstwa, bezczelne kłamstwa i statystyki.

 

nie zostało przez niego wypowiedziane. Są też duże wątpliwości, czy rzeczywiście jest autorem słów:

 

Dwa najważniejsze dni w Twoim życiu, to dzień w którym się urodziłeś, i dzień, w którym odkryłeś po co.

 

 

Natknęłam się też na kilka perełek. Cytuję w oryginale.

 

O polskich i węgierskich nazwiskach, czyli pijany alfabet

We have been housekeeping a fortnight, now—long enough to have learned how to pronounce the servants’ names, but not how to spell them. We shan’t ever learn to spell them; they were invented in Hungary and Poland, and on paper they look like the alphabet out on a drunk.

(Autobiography of Mark Twain, Volume 1)

 

O tym, że niektóre niemieckie słowa są tak długie, że wręcz mają perspektywę! ( „A Tramp Abroad” Na Wikisource jest dostępna cała książka: https://en.wikisource.org/wiki/A_Tramp_Abroad/Appendix_D)

 

Some German words are so long that they have a perspective. Observe these examples:

Freundschaftsbezeigungen.

Dilletantenaufdringlichkeiten.

Stadtverordnetenversammlungen.

These things are not words, they are alphabetical processions. And they are not rare; one can open a German newspaper any time and see them marching majestically across the page,—and if he has any imagination he can see the banners and hear the music, too.

 

 

I, dla niektórych to najważniejsza informacja, Mark Twain uwielbiał koty! ;)

 

Gdyby tak człowieka skrzyżować z kotem, człowiekowi wyszłoby na dobre, ale kotu by z pewnością zaszkodziło.

 

Czy dom bez kota – najedzonego, dopieszczonego i należycie docenionego – zasługuje w ogóle na miano domu?

 

 

Tak na marginesie, sumiaste wąsy i inteligentne poczucie humoru… Czy Mark Twain nie przypomina Wam trochę Andrzeja Sapkowskiego? ;)

 

 

Najważniejsze źródła:

Kopalnia cytatów Marka Twaina:

https://en.wikiquote.org/wiki/Mark_Twain#.22Man.27s_Place_in_the_Animal_World.22_.281869.29

http://www.twainquotes.com/Man.html

*A o samym Marku Twainie dużo można dowiedzieć się z artykułu Kazimierza Jasińskiego: http://www.rp.pl/Rzecz-o-historii/306299865-Mark-Twain-dziecko-komety.html

Ilustracje pochodzą z domeny publicznej. Karykaturę z żabą narysował Frederick Watty, 1873 r, Twain piszący to ilustracja z „A Tramp Abroad” (1880 r.), a tratwa z trzech książek, w których pojawia się Missisipi, to dzieło L.D. Bradley’a, narysowane dla Chicago Daily News w 1917 r., zaczerpnięte z Wikipedii. Poniżej ilustracja z „Przygód Tomka Sawyera” z 1876 r. 

 

Aha, 30 listopada przypada rocznica urodzin Marka Twaina.